De ‘vergane glorie’ van de Grafplank in ere hersteld

De gewoonte om een graf te markeren kent al een lange traditie. Eeuwen geleden werden graven die, vanwege praktische redenen, vaak oppervlakkig lagen, afgedekt met stenen om te voorkomen dat het lichaam van de overledene zou worden aangevreten of versleept door wilde dieren. Ook geloofde men dat, door stenen op een graf te plaatsen, er symbolisch iets eeuwigs van de dode overblijft. Tijdens de verkerkelijking werd het gemeengoed om overledenen in een kerk of op het kerkhof te begraven. De rijke adellijke bevolking werd in de kerk bijgezet en de minder bedeelden kregen een plaatsje op het kerkhof. Volgens pauselijk decreet diende het kerkhof volledig omheind te zijn, ook weer om diervraat te voorkomen. De noodzaak om een graf onder stenen te bedelven verviel daarbij en men koos voor relatief goedkope houten grafmonumenten, grafplanken, om de graven met naam en data te markeren. Toen de kerken vol raakten en ook voor de adel uitgeweken moest worden naar het kerkhof kwam het gebruik van de grafsteen in zwang, dit om af te steken tegen de houten grafplanken van de armen. Naarmate de jaren verstreken werden uiteindelijk alle graven van een grafsteen voorzien. Bezoekt u nu dus een oud kerkhof, dan markeren de houten grafmarkeringen waarschijnlijk de oudste, nog bewaarde graven. Volgens de wet op de lijkbezorging is het namelijk jarenlang verboden geweest andere monumenten dan grafstenen te plaatsen. Sinds 1991 is die regel versoepeld en is het mogelijk om bijvoorbeeld glazen of houten grafmonumenten te plaatsen. Omdat steeds meer mensen streven naar een Groene uitvaart, met een milieuvriendelijk alternatief voor de grafsteen, wordt de ‘vergane glorie’ van de Grafplank nu weer in ere hersteld.

Een Grafplank dient overigens niet te worden verward met een lijkbord of baarbord. Dit is een houten plank waarop een lichaam opgebaard wordt, indien er geen lijkkist gebruikt wordt, maar bijvoorbeeld wikkeldoeken.

Bovenstaande informatie is met zorg samengesteld op basis van gegevens uit de funerair lexicon van ensie.nl.